ETS2, het woord dat uw gasfactuur honderden euro’s duurder kan maken

Januar 6, 2025

Brandstofhandelaren moeten sinds woensdag de CO2-uitstoot van de door hun verkochte benzine, diesel, mazout en aardgas bijhouden. Dat vormt de basis voor het meest tastbare deel van de vergroening van de Europese energievoorziening. Diesel en aardgas dreigen vanaf 2027 fors duurder te worden.

Wat is ETS2?

ETS2. Een letter-cijferwoord dat hoogstens specialisten iets zegt, maar de komende jaren de prijs van benzine, diesel, huisbrandolie en aardgas behoorlijk de hoogte in dreigt te jagen. Op 1 januari zijn de eerste maatregelen van kracht geworden.

ETS2 werd in 2022 vastgelegd en is een afgeleide van het CO2-emissiehandelssysteem ETS dat al sinds 2005 voor energie-intensieve bedrijven in Europa geldt. Grote CO2-uitstoters als cementproducenten, luchtvaartmaatschappijen en staalfabrikanten kregen bij het begin van ETS een jaarlijks aantal CO2-uitstootcertificaten.

Wat is de impact?

Bedrijven die meer CO2 uitstootten dan het aantal ontvangen certificaten, moeten bijkomende rechten kopen op de ETS-beurs. Bedrijven die hun uitstoot beperken, kunnen overtollige certificaten daar verkopen volgens de wet van vraag en aanbod. Het jaarlijkse aantal gratis uitgedeelde certificaten werd vervolgens stap voor stap verlaagd.

Dat joeg de prijs van de certificaten op en maakte het voor bedrijven lucratief om in groene productiemethodes te investeren. ETS was een doorslaand succes. Sinds 2005 is de gemiddelde CO2-uitstoot van de bedrijven die onder het systeem vallen met ongeveer 40 procent gedaald.

Met het succes van ETS in gedachten sleutelde Europa aan een volgende stap: ETS2. Dat moet de CO2-uitstoot van kleinere bedrijven en gezinnen voor hun verwarming en transport tegen 2030 met minstens 42 procent verminderen tegenover 2005. Het is een cruciale stap voor het behalen van de Europese Fit for 55-doelstelling: de totale CO2-uitstoot in Europa tegen 2030 met 55 procent verminderen.

Geen gratis uitstootrechten meer

De beprijzing van de CO2-uitstoot moet het energieverbruik van burgers in het algemeen en van het wegtransport en de verwarming in het bijzonder vergroenen. In tegenstelling tot ETS worden bij ETS2 geen gratis CO2-uitstootrechten meer uitgedeeld. De brandstofleveranciers zullen de beperkte rechten moeten kopen.

Om te bepalen hoeveel uitstootrechten er moeten komen, moeten brandstofleveranciers sinds 1 januari hun in- en verkoop van fossiele brandstoffen in kaart brengen en daar verslag over uitbrengen. Op basis daarvan kan in 2027 het ETS2-systeem echt in werking treden.

De exacte gevolgen daarvan zijn nog niet duidelijk. Maar het staat vast dat benzine, diesel, huisbrandolie en aardgas ook voor de consument een stuk duurder worden. Brandstofhandelaren zullen de uitstootrechten moeten aankopen op de emissiemarkt en zullen die prijzen zonder twijfel doorrekenen aan hun klanten.

Volgens het Noorse emissie-analysebedrijf Veyt dreigt ETS2 diesel vanaf 2027 minstens 14 cent per liter duurder te maken. Tegen 2030 kan dat oplopen tot 54 cent per liter. Voor steenkool kan de ETS-toeslag oplopen tot 68 eurocent per kilo in 2030. Berekeningen voor de Belgische consument komen al snel aan een jaarlijkse extra factuur van honderden euro’s voor gezinnen die op aardgas stoken.

Dat sterke prijsstijgingen van brandstoffen in Europa gevoelig liggen, bleek zes jaar geleden zeer nadrukkelijk bij de Gilets Jaune-protesten in Frankrijk. ©EPA

Beducht voor een nieuwe volksopstand, zoals die van de Gilets Jaunes in Frankrijk in 2018 tegen de snel stijgende brandstofprijzen, heeft Europa al een aantal milderende maatregelen genomen. De invoering van ETS2 kan met een jaar worden uitgesteld als blijkt dat de brandstofprijzen eind 2026 op een torenhoog niveau staan. Daarnaast wordt de handel in CO2-rechten nog tot 2030 gereguleerd, waardoor er vanaf een prijs van 45 euro per ton CO2 prijsdempende mechanismes in werking treden.

Nog belangrijker is de oprichting van een immens Europees sociaal fonds. In totaal staat voor heel Europa een zak geld van 87,5 miljard euro klaar om gezinnen met lage inkomens te helpen met de omschakeling naar een groene verwarming van hun huis en de vergroening van hun auto. Voor ons land is er 1,84 miljard beschikbaar.